نتیجه آزمایش های نجیب زاده ساسانی
هنر شهر: اصالت سنگ نقش برجسته ساسانی در آزمایش های میکروسکوپی تأیید شد. باتوجه به نشست کارشناسی 16 مرداد 1402، بیشتر صاحب نظران ساسانی و ساسانی پژوه موزه بریتانیا بر این نظرند که این اثر به دوره تاریخی ساسانی متعلق می باشد. هرچند خاستگاه این سنگ نگاره هنوز مشخص نشده، اما این تشخیص داده شده است که سنگ نگاره مرد ساسانی به کوه های اطراف تخت جمشید و یا نقش رستم ارتباطی ندارد.
ملیحه مهدی آبادی که از جانب پژوهشکده حفاظت و مرمت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سرپرست تیم علمی است که نقش برجسته ساسانی را آزمایش کرده، در گفت و گو با ایسنا درباره ی آخرین یافته ها درباره ی نقش برجسته نجیب زاده ساسانی که بعد از ۳۵ سال به ایران بازگردانده شد، اظهار داشت: وقتی نقش برجسته ساسانی به موزه ملی ایران وارد شد و دوره قرنطینه را گذراند، رییس موزه ملی از پژوهشگاه میراث فرهنگی درخواست نمود اصالت سنجی این نقش برجسته را باتوجه به ابهام ها و پرسش های مطرح شده انجام دهد که این کار به عهده پژوهشکده حفاظت و مرمت پژوهشگاه گذاشته شد.
او افزود: از ما خواسته شد پاسخ دو سؤال را پیدا کنیم؛ نخست اینکه ظاهراً در فضای مجازی شبهاتی مطرح شده بود در خصوص اینکه این نقش برجسته، تلفیقی از رزین و خرده سنگ است که در قالب ریخته شده و تقلبی است و دیگر اینکه برخی بعد از مشاهده تصاویر نقش برجسته در فرودگاهی در لندن، که سنگ را چندتکه نشان می داد، درباره ی اصالت بخش بالا و پایین سنگ نقش برجسته تردیدهایی وارد کرده بودند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی افزود: ما برای یافتن پاسخ این دو سؤال چند آزمایش انجام دادیم؛ «ایکس. آر. اف» و «ایکس. آر. دی» که برای تشخیص نوع سنگ و کانی های تشکیل دهنده آن انجام شد. افزون بر این، از قسمت بالا و پایین در پشت سنگ نمونه سنگ برداشته شد تا از آن مقاطع نازک میکروسکوپی تهیه شود برای اینکه ببینیم ساختار هر دو قسمت سنگ یکسان است یا خیر. نمونه ها را با میکروسکوپ های مخصوص زمین شناسی بررسی کردیم و ثابت شد ساختار زمین شناختی هر دو قسمت سنگ یکسان است. به اضافه اینکه سطح سنگ نقش برجسته هم بررسی میکروسکوپی شد، چون دنبال نشانه هایی از گل سنگ بودیم. چون معتقد بودیم که وجود گل سنگ روی سطح سنگ نشان میدهد که نقش برجسته در فضای باز بوده است، ولی نتیجه بررسی ها نشان داد که سنگ چندین بار پاک سازی شده و احیانا قاچاقچیان برای اینکه سنگ نمای خوبی داشته باشد این کار را انجام داده اند.
کارشناس پژوهشکده حفاظت و مرمت همین طور اظهار داشت: هنوز معلوم نیست این نقش برجسته در فضای بسته یا باز قرار داشته است.
مهدی آبادی افزود: سؤال دیگر این بود که در پشت سنگ آیا می توان ردی از تیشه های ساسانی یافت که بررسی ها نشان میدهد متأسفانه سنگ از پهلو و پشت برش کامل خورده است. هرچند قسمت پایین سنگ برای ایستایی نقش برجسته مرمت شده است، اما در قسمت بالای نقش برجسته، تراش سنگ قدیمی را مشاهده کردیم.
او درباره ی خاستگاه و منشأ این نقش برجسته باتوجه به بررسی های علمی و آزمایشگاهی که تا کنون انجام شده است، توضیح داد: می دانید که بیشتر آثار تاریخی ایران در رشته کوه زاگرس قرار گرفته، ساختار سنگ زاگرس نیز حدودا شبیه به هم است. جنس سنگ نقش برجسته میکرایت یا گل آهکی است که به نسبت سنگ های دیگر که آثار ساسانی روی آن حک شده تفاوت هایی دارد، ولی نمی توان بطور قطع گفت این نقش برجسته به کدام منطقه از ایران متعلق می باشد، چون در ایران این نوع سنگ فراوانی دارد.
سرپرست گروه علمی بررسی نقش برجسته ساسانی با اشاره به جلسه ای که مدتی پیش با حضور حدود ۲۰ ساسانی شناس و مرمتگر و عتیقه شناس از طرف پژوهشگاه میراث فرهنگی در این زمینه برگزار گردید، اظهار داشت: در جلسه ۱۶ مرداد ۱۴۰۲ کارشناسان برمبنای مطالعات لایه نازک میکروسکوپی نقش برجسته ساسانی و مقایسه با بانک اطلاعاتی موجود در پژوهشگاه میراث فرهنگی، اعلام نمودند که این نقش برجسته به کوه های اطراف تخت جمشید و نقش رستم تعلق ندارد، ولی درباره ی دیگر نقاط ایران هنوز نمی توان نظر قطعی داد و در حال حاضر هرگونه حدس و گمانی قابل رد است.
او همین طور اظهار داشت: این نقش برجسته از نظر سنگ شناسی تأیید شده است. از نظر باستان شناسی، باتوجه به مطالعات فعلی، هرچند هنوز ابهام ها و پرسش هایی مطرح است، اما تایید شده که این نقش برجسته متعلق به دوره ساسانی است.
مهدی آبادی این توضیح را اضافه کرد که نتایج تعدادی از تحقیقات در طولانی مدت مشخص می شود. همچون این تحقیقات که در طولانی مدت نوع سنگ را مشخص می کند، منشأشناسی است که از طرف پژوهشگاه میراث فرهنگی در حال انجام است، ولی در آینده دورتر شاید به جواب برسد.
او اظهار داشت: ما باید اطلاعاتمان را در اختیار دیگر مراکز علمی قرار دهیم تا ببینیم آنها باتوجه به حوزه کاری و مطالعاتشان تا کنون با نمونه ای از این سنگ مواجه گشته اند یا نه؟ همانطور که گفته شد این سنگ در ایران فراوانی دارد و هر حدس و گمانی درباره ی محدوده جغرافیایی آن در مقطع فعلی موجب گمراهی می شود.
نقش برجسته ساسانی ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ (۲۶ دی ماه ۱۳۹۴) در فرودگاه لندن پیدا شد. در ماه مارس (حدودا دو ماه بعد) موزه بریتانیا، موزه ملی ایران را از وجود این نقش برجسته باخبر کرد. موزه ملی ایران حدودا هشتم مارس ۲۰۱۶ به موزه بریتانیا اعلام نمود که این اثر منشأ ایرانی دارد و حتما باید به ایران برگردد، ولی تا سال ۲۰۱۹، مالک اثر هنوز ادعا داشت. هرچند هویت مالک مدعی این نقش برجسته همچنان نامعلوم است، اما رئیس کل موزه ملی ایران که حالا این نقش برجسته را به معرض نمایش گذاشته است، گفت فرد مدعی در سال ۲۰۱۹ از مالکیت منصرف شده و شیء در اختیار موزه بریتانیا قرار گرفته است. این موزه شیء را مرمت می کند، چون در هنگام انتقال (به لندن) سه تکه شده بود. نقش برجسته بعد از سه ماه نمایش در موزه بریتانیا به ایران برگردانده می شود.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بر طبق مکاتباتی که داشته احتمال داده این نقش برجسته در سال ۱۹۸۸ میلادی، حدود سال ۱۳۶۷ خورشیدی، همزمان با جنگ عراق با ایران، به شکل غیرقانونی از کشور خارج و به امارات منتقل شده و به گونه ای تصادفی در فرودگاهی در لندن، کشف و ضبط شده است. به عقیده باستان شناسان این نقش برجسته به احتمال خیلی زیاد یک نجیب زاده ساسانی را به تصویر کشیده است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب