خراسان جنوبی؛ شرق باشكوه ، ۴
پایتخت آسبادهای دنیا کجاست؟
به گزارش هنر شهر، خراسان جنوبی در شهر طبس مسینای خراسان جنوبی حالا ۶۰ باب آسباد موجود است و ازاین رو باید آنرا پایتخت آسبادهای دنیا دانست.
آسباد که برخی آنرا اولین ساخته صنعتی بشر می دانند قدمتی به بلندای تاریخ دارد. در پهنه وسیعی از خراسان بزرگ تاریخی از شمال هرات تا جنوب سیستان با استفاده از بادهای ۱۲۰ روزه، درست در فصلی که مقارن با برداشت غلات است آسبادها به کار می افتادند.
به گزارش هنر شهر به نقل از ایسنا، در بین پهنه های شرق ایران بزرگ شامل آسبادهای خراسان جنوبی، رضوی و سیستان که از فناوری آسباد بهره می بردند خراسان جنوبی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد و همین اهمیت سبب شده که مطابق آخرین شناسایی های انجام شده این استان با ۲۵۹ باب آسباد موجود بیشترین تعداد آسباد را در سطح کشور داشته باشد.
با توجه با این که شدت بادهای ۱۲۰ روزه در مناطق محتلف خراسان جنوبی هم یکسان نیست و از سویی احتیاج به نیروی باد برای تولید آرد از غلات تابع نیازهای جامعه هدف و یا تولید غلات در محل است، حالا از نظر تعداد شهرستان درمیان بیشترین تعداد آسباد را در سطح شهرستان های ایران دارد و بعد از آن نهبندان در رده دوم قرار دارد.
هم اکنون آسبادها علاوه بر درمیان و نهبندان در شهرستان های بیرجند، سربیشه، قاینات و خوسف هم دیده می شوند. در شهر تاریخی طبس مسینا که بنیان آن حداقل به دوره اشکانی می رسد به خاطر وجود دشتی حاصل خیز که خود تولیدکننده غلات فراوانی بوده تعداد آسبادها بالاست؛ به نحوی که در شهر طبس مسینا هم اکنون ۶۰ باب آسباد موجود است و ازاین رو باید آنرا پایتخت آسبادهای دنیا دانست.
شهر تاریخی نهبندان طولانی ترین زنجیره آسبادهای دنیا را با تعداد ۷۵ باب در یک ردیف دارد که متاسفانه از آنها هم اکنون ۱۴ باب باقی مانده است. این شهر نقطه مهمی در مسیرهای تجاری در جاده ادویه و تجارت با هنر بوده است و گندم مورد نیاز کاروانیان عبوری را که از سیستان به این محل حمل می شد در آسبادهای نهبندان به آرد تبدیل می شد.
با توجه به این که عملکرد آسبادها در گستره شرق ایران یکسان و از نظر ظاهری شبیه به هم است، اما بسته به موقعیت مکانی و شدت باد و حتی سنت های معماری بومی از لحاظ نوع معماری تفاوت هایی دیده می شود. همینطور از نظر سازماندهی فضاهای داخلی و تشکیلات مکانیکی آسبادها هم علیرغم شباهت های کلی مقداری متفاوت هستند.
ازاین رو باید آسبادهای طبس مسینا را با عنایت به بهره گیری از باد در دو جهت و نحوه تنطیم قطعات مکانیکی از باقی آسبادهای مناطق نهبندان، خواف و سیستان در ایران و هرات و جوین در افغانستان پیشرفته تر دانست.
هم اکنون آسبادهای ایرانی به شماره ۶۱۹۲ در لیست پیشنهادی دولت در آثار میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب