یادداشت مهمان؛
نگاهی به نمایشگاه عكس آیین یلدا
به گزارش هنر شهر پژمان دادخواه اعتقاد دارد تصاویر نمایشگاه آیین یلدا با نگاه صریح، مستقیم و صادقانه خود تلاش در نمایش مراسم شب یلدا داشته و بدون واسطه با مخاطب و بیننده خود ارتباط برقرار می کنند.
به گزارش هنر شهر به نقل از مهر، نمایشگاه های مجازی عکس «آئین یلدا» در تهران و پاریس شامل برگزیدگان دوره های دوم و سوم مسابقه عکس یلدا که توسط دبیرخانه مسابقات فرهنگی هنری سفره های ایرانی اسلامی برگزار شد، با موافقت و حمایت سازمان زیباسازی شهرداری تهران و همراهی رایزنی جمهوری اسلامی ایران در تهران و پاریس تا پنجشنبه ۱۱ دیماه در حال برگزاری است.
آثار این نمایشگاه های مجازی از بین صدها اثر رسیده به دبیرخانه این مسابقات با دبیری محمدصالح حجت الاسلامی و توسط هیأت داوران متشکل از حسن غفاری، مجید ناگهی، حسین کریم زاده، بابک برزویه و آی تای شکیبافر انتخاب شدند.
دکتر پژمان دادخواه هنرمند، استاد دانشگاه و پژوهشگر هنرهای تجسمی در یادداشتی نگاهی به این نمایشگاه عکس داشته است که مشروح آنرا در ادامه می خوانید.
برآی ای بامداد مشتاقان اگر نزدیک روز آمد
که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم. سعدی
عکاسی یکی از هنرهایی است که از همان ابتدا ثبت وقایع را در کانون توجه خود قرار داده و بخش زیادی از این آثار شامل ثبت رخدادها بوده و در این راستا نگاهی واقع گرایانه و صریح به پیرامون داشته است. اگر به آثار پدیدآمده در تاریخ عکاسی بنگریم، با حجم زیادی از تصاویری مواجه می شویم که به انسان و فرهنگ عامه پرداخته و این مضامین را ثبت و ضبط کرده است. معمولاً مخاطب این گونه آثار، عموم جامعه بوده و نسل های متمادی با رفتن به این آثار با آداب، رسوم، نگرش ها و در یک کلام فرهنگ مردمان یک سرزمین آشنا می شوند. تاریخ عکاسی ایران هم سرشار از چنین آثاری است که بعد از گذشت سال ها همواره بستری برای تأمل علاقه مندان و محققین بوده و با شرح وقایع تصویری، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار بیننده قرار می دهند. بخش زیادی از آثار تاریخ عکاسی ایران دربردارنده میراث فرهنگی مادی و معنوی بوده و از همان دوران ابتدایی، یعنی دوره قاجار تابحال بعنوان یکی از موضوعات مهم، ذهن عکاس ها را به خود مشغول کرده است. این آثار شامل تصاویری از بناهای تاریخی، آداب، رسوم، آئین ها، جشن ها، مشاغل، حرف و … است که بعنوان اسناد پرارزش برای ما به یادگار مانده و در حقیقت آنچه که سبب غنای اسناد تاریخی سرزمین مان می شود، همین روایت های تصویری در کنار روایت های نوشتاری است.
جشن شب یلدا یکی از رسوم باستانی و ماندگار ایرانی ها است که هر ساله در تمامی مناطق این سرزمین برگزار شده و افراد در این شب طولانی گردهم آمده و جشن می گیرند. رویداد فرهنگی و هنری «عکس آئین یلدا» که به همت محمدصالح حجت الاسلامی و طی چند دوره مسابقه عکاسی یلدا برگزار شده، شامل ۵۴ عکس منتخب از عکاسانی است که به شکل های مختلف این سنت باستانی را ثبت کرده اند.
این عکس ها با نگاه صریح، مستقیم و صادقانه خود تلاش در نمایش مراسم شب یلدا داشته و بدون واسطه با مخاطب و بیننده خود ارتباط برقرار می کنند و مخاطب فاصله بسیاری میان خود و امر به معرض نمایش گذاشته شده حس نمی نماید. عکس ها روایت گر افرادی است که دور هم جمع شده اند تا لحظاتی را در خوشی سپری کنند. فارغ از این که بخواهیم به مسائل تکنیکی بپردازیم و عکس ها را از این منظر بررسی نماییم، آن چه که مجموعه حاضر را پرارزش و متمایز کرده، این است که در تصاویر پیش رو جوانب گوناگون این رسم، مورد کند و کاو قرار گرفته و برگزاری این مراسم در مکان های گوناگون و در بین تمامی طبقات و اقشار جامعه به معرض نمایش گذاشته شده و این تنوع و گوناگونی را می توان نقطه قوت این مجموعه دانست.
یعنی جهت مستندسازی مراسم شب یلدا، به گردهم آیی در خانه ها بسنده نشده و استمرار و برگزاری این مراسم در آسایشگاه، پادگان، زورخانه، خوابگاه، فضاهای عمومی شهری و سایر اماکن به معرض نمایش گذاشته شده که همین مسئله حاکی از اهمیت این سنت و مشارکت، دلبستگی و پایبندی مردم ایران نسبت به آداب و رسوم شان است. هم چنین با تأمل در این عکس ها می توان این گونه استنباط کرد که مردمان جامعه علیرغم تفاوت هایی که امکان دارد با یکدیگر داشته باشند، در رسوم و سنت هایشان مشترک هستند، ولو این که با کیفیت ها و صورت های متفاوتی این رسوم و آئین ها را برگزار کنند. مسئله دیگری که در مورد این عکس ها می توان به آن اشاره نمود و طبیعتاً از جنبه های فرهنگی و جامعه شناختی در کانون توجه قرار دارد، این است که بیننده این آثار نه تنها با برگزاری یک رسم دیرینه مواجه می باشد، بلکه ضمن مرور عکس ها با تنوع اقلیمی، مکان های مختلف، طبقات مختلف اجتماعی، خانه های متفاوت، تنوع پوشش و لباس و در کل با نمودهای مختلفی از زیست اجتماعی روبرو می شود.
طبیعتاً اهمیت و لزوم برگزاری چنین رویدادهای فرهنگی و هنری در این است که این مجموعه آثار با توضیحات بصری که به همراه دارند، می توانند بعنوان ذخایر فرهنگی برای نسل های بعد در نظر گرفته شوند. به بیانی دیگر در صورت استمرار چنین رویدادهایی و جمع آوری آثار بیشتر در پرتو نگرش های مذکور، می توان این عکس ها را بعنوان گزارش های اصیل جامعه شناختی و انسان شناختی در نظر گرفت.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب