در قالب یك یادداشت مطرح شد؛
چالش های یک قربانی خشونت در محکمه استاد
به گزارش هنر شهر، امر قربانی نکوهی در خشونت تحت سلطه قدرت، خیلی بیشتر از وقتی که آزارگر فاقد جایگاه قدرت باشد، اتفاق می افتد که شاهد نمایش این امر در فیلم استاد هم هستیم.
به گزارش هنر شهر به نقل از مهر، فیلم سینمایی «استاد» به کارگردانی سید عماد حسینی و تهیه کنندگی بهروز افخمی اینروزها در سینماهای کشور روی پرده رفته است که به همین بهانه فرناز قره داغی فارغ التحصیل ادبیات نمایشی و سینما در یادداشتی از این فیلم نوشته است.
در این یادداشت آمده است:
«سینمای ایران قبل از این در آثاری چون «هیس! دخترها فریاد نمی زنند»، «فروشنده»، «علفزار»، «مستانه»، «خانه دختر» و... به امر خشونت جنسی پرداخته است. با اینحال کمتر فیلمی تا به امروز به خشونت جنسی تحت سلطه قدرت اشاره داشته؛ موضوعی که در فیلم سینمایی «استاد» ساخته عماد حسینی به معرض نمایش گذاشته شده است.
خشونت جنسی تحت سلطه قدرت شکلی از خشونت است که در آن فرد آزارگر یا متجاوز در جایگاهی نسبت به قربانی قرار دارد که او را واجد سلطه قدرت کرده و توان مقابله، اقدامات پیشگیرانه و همین طور اقدامات قانونی را از قربانی سلب کرده یا مسیر را برای وی دشوار می کند.
یکی از جایگاه هایی که در سطح جهانی افراد را قادر به انجام چنین خشونتی تحت سلطه قدرت می کند، جایگاه استاد است. در نگاه عمومی جامعه اساتید دانشگاه و همین طور اساتید هنری، افرادی فرهیخته و دارای شأن اجتماعی قابل توجهی هستند. این نگاه عمومی موجب افزایش اعتماد افراد به آنها شده و در قدم اول امکان در معرض خشونت جنسی قرار گرفتن توسط این افراد را برای قربانیان می افزاید و در قدم بعدی روایت قربانیان توسط جامعه مورد پذیرش قرار نمی گیرد.
امر قربانی نکوهی در خشونت جنسی تحت سلطه قدرت، بسیار بالاتر از وقتی که متجاوز یا آزارگر فاقد جایگاه قدرت باشد اتفاق می افتد. به عنوان مثال هنگامی که بیانیه ۸۰۰ زن در سینمای ایران انتشار یافت، قربانیان با این تفکر رایج که آنها برای دست یابی به موقعیت بهتر خودخواسته با افراد قدرتمند رابطه داشته اند، مورد قضاوت جامعه قرار گرفتند. چونکه خیلی از افراد، تجاوز را منحصر به افرادی از گروههای خلاف کار، مهاجران، قشر پایین جامعه و بطور کلی افراد فاقد قدرت و سرمایه اجتماعی قابل توجه می دانند. باوری که در فرهنگ تعرض رایج است و علاوه بر ایجاد حاشیه امن برای سواستفاده گران از جایگاه قدرت، لطمه فراوانی را برای قربانیان به همراه دارد.
فیلم «استاد» روایت دانشجویی است که برای گرفتن سفارش نامه نزد استاد دانشگاه خود می رود. برگزاری کلاس، جلسات و یا رفتن دانشجویان به دفتر شخصی اساتید برای مسائلی چون پیگیری روند پایان نامه، ارائه کارهای کلاسی، گرفتن امضاهای آموزشی و اموری از این دست، کار رایجی بوده و گزینه اقدام پرخطر قربانی برای در معرض خشونت قرار گرفتن را منتفی می کند. مانند خیلی از داستانهای آزار جنسی که در سالهای قبل انتشار یافته اند. با اینحال می بینیم که فرهنگ تعرض حتی در چنین اقداماتی نیز جلوی پشتیبانی از قربانیان می ایستد و با عباراتی چون می خواستی نری یا چرا تنها رفتی تقصیر را متوجه قربانی می کند. گفتنی است که چنین عباراتی از تلاش فرهنگ مردسالار (در سطح جهان) برای محدودسازی اجتماعی زنان است.
«استاد» فیلمی تک لوکیشن و به اصطلاح آپارتمانی است که دیالوگ، نقش اساسی در پیش برد روایت آن ایفا می کند. عماد حسینی و پیام لاریان در استفاده از دیالوگ برای شخصیت پردازی و نمایش عدم توازن قدرت موفق عمل کرده اند. ادریس در سراسر فیلم با جملاتی در ظاهر ساده، جایگاه خودرا به قربانی یادآوری می کند و او را از نتایج افشاگری می ترساند.
مسئله مهم دیگری که در فیلم «استاد» به معرض نمایش گذاشته می شود، واکنش هایی است که قربانی از جانب نزدیکان و جامعه در صورت افشاگری دریافت می کند. عدم باور و پذیرش، نگرانی از واکنش نزدیکان و نتایج قانونی آن، توانایی اثبات حقیقت به افکار عمومی و ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن، مشکلاتی است که همیشه در راه قربانیان قرار دارد که در لایه های مختلف فیلم «استاد» به آنها پرداخته شده است.
فیلم «استاد» با بهره گیری از راوی غیرقابل اعتماد، علاوه بر شخصیت های فیلم، مخاطبان را نیز با سردرگرمی روبه رو می کند. این سردرگمی که تا نقطه اوج و گره گشایی فیلم ادامه پیدا می کند، سنگ محکی برای جامعه خواهد بود که تا چه حد می توان در قضاوت درست نسبت به روایت هایی که از جانب قربانیان بازگو می شود، گرفتار خطا شوند.
فیلم «استاد» بواسطه تعداد کم کاراکترهای اصلی و همین طور لوکیشن محدود، در نگاه اول فیلمی ساده و فاقد پیچیدگی های سبکی جلوه می کند؛ اما با دقیق شدن در عناصر سبکی فیلم می توان به ظرافت هایی که برای نمایش عدم توازن قدرت و ایجاد فضای ملتهب فیلم استفاده شده، پی برد. استفاده از دوربین روی دست و افزایش لرزش های دوربین هنگام اوج گرفتن التهاب فضا، قاب بندی های نمایان کننده جایگاه قدرت شخصیت ها، تدوینی که آگاهانه به پریشانی فضا دامن می زند و در نهایت استفاده هوشمندانه از جلوه های صوتی، در نهایت به فیلمی کامل از نمایش خشونت جنسی تحت سلطه قدرت منتج شده اند.
اگر داستانهای فراوان خشونت جنسی تحت سلطه قدرت را خوانده باشید خواهید دید که روند روایت فیلم «استاد»، قبل تر بارها توسط قربانیان گزارش شده اند. همانطور که سازندگان فیلم ادعا می کنند، این بازنمایی دقیق را می توان به قدمی جسورانه در سینمای اجتماعی ایران به حساب آورد که برای حداقل یک دهه درگیر تکرار شده بود.»
منبع: هنر شهر
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب