گفت وگوی مهر با عوامل خالی -۲؛
تئاتر ایران درحد لیگ دسته پنجم فوتبال است
به گزارش هنر شهر، عوامل نمایش خالی با انتقاد از نبود حمایت دولتی از تئاتر، این وضعیت را سبب سطحی شدن اغلب فعالیتها و چالش برانگیزشدن روند تولید آثار نمایشی دانستند.
خبرگزاری مهر -گروه هنر-آروین مؤذن زاده-علیرضا سعیدی-فریبرز دارایی؛ نمایش «خالی» به نویسندگی کهبد تاراج و کارگردانی مجید رحمتی همچون آثاری است که اینروزها در مجموعه تئاتر شهر اجرا می شود؛ اثری که به شخصیت حاج احمد دلجو از چهارپایه خوان مطرح بازار تهران می پردازد. تاراج و رحمتی بعنوان نویسنده و کارگردان «خالی»، مهرداد ضیایی، ارسطو خوش رزم و لبخند بدیعی از بازیگران این اثر نمایشی با حضور در خبرگزاری مهر در نشست نقد و بررسی «خالی» شرکت نمودند. در قسمت نخستین این نشست، عوامل نمایش «خالی» در رابطه با روند تولید این اثر نمایشی، زاویه دید پرداختن به شخصیت حاج احمد دلجو، ایفای نقش هر کدام از شخصیت های اثر به عرضه نقطه نظرات خود پرداختند. در قسمت دوم نشست هم صحبت در رابطه با موضوعات چالش برانگیز در تولید تئاتر همچون نبود حمایت های لازم دولتی، وضعیت تئاتر خصوصی و پایین آمدن سطح کیفی آثار نمایشی صحبت شد. در ذیل بخش دوم گفتگو آمده است: * اقتصاد تئاتر بسیار نابسامان است، از وقتی که تئاتر به ظاهر خصوصی شکل گرفت دولت حمایت خویش را قطع کرد ولی از فروش گیشه گروه ها و خرید بلیت مخاطبان درصد دریافت می کند. دولت رفع مسئولیت کرد و بار را از دوش خود برداشت و فقط نظارت را انجام می دهد. شما نمایش «خالی» را در زمانی تولید و اجرا کردید که ایام ماه صفر بود و این امر هم سبب شد که بگویند کار مناسبتی اجرا می کنید. با عنایت به چالش های اقتصادی روند تولید «خالی» چالش برانگیز بود.
سعید سیادت: زمان بندی و نوبت اجرا دست ما نبود و مجموعه تئاتر شهر فقط این نوبت اجرایی را در اختیار ما گذاشت. ما نمی توانستیم زمان اجرا را جابجا نماییم. به قول شد بابت تولید این نمایش می توانیم روی مبلغی حمایت حساب نماییم ولی این مبلغ کفاف قرارداد بازیگران و طراحان ما را به صورت کامل نمی دهد. مجید رحمتی، کهبد تاراج، من و حسن جودکی بعنوان تهیه کننده قراردادی نداریم. بازیگران و طراحان نمایش «خالی» از حرفه ای های تئاتر هستند ولی با لطفی که به ما داشتند حداقل دستمزدهای خویش را در نظر گرفتند. وقتی به سایت های بلیت فروشی این قدرت را بدهیم که به کارگردان یک اثر بگوید گروه بازیگری نمایش فروش ندارد، تأسف برانگیز است ما تمرکزمان را روی فروش بلیت گذاشتیم ولی برخی واکنش ها سبب شد تا مخاطب ما ریزش کند با وجود این که بازخورد مخاطبانی که نمایش را دیدند خیلی خوب بود و کیفیت کار را بسیار بالا دانستند. خوش رزم: وقتی به سایت های بلیت فروشی این قدرت را بدهیم که به کارگردان یک اثر بگوید گروه بازیگری نمایش فروش ندارد، تأسف برانگیز است. جای سؤال دارد که به سایت فروش بلیت چه ربطی دارد که نمایش من فروش دارد یا ندارد؟ چرا باید مدیر تماشاخانه خصوصی به کارگردان بگوید فلان بازیگر را بیاورد تا کار فروش داشته باشد؟ به خاطر همین رفتارها است که تئاتر ما در چنین شرایطی گرفتار شده است. ضیایی: این آفت از تئاتر خصوصی ناشی می شود. اساساً در هر جای دنیا هر چیزی را به این شکل خصوصی کنید طبیعتاً مسئله اقتصادی پیش می آید. در فرانسه هم که مهد تئاتر است چیزی به اسم تئاتر خصوصی نداریم مگر تئاترهایی نظیر تئاترهای لاله زاری ما که مخاطب صرفا برای سرگرمی به سراغ آنها می رود. در کشورهای پیشرفته تئاتر شهرداری ها و وزارت های فرهنگ و هنرشان وظیفه دارند که از تئاتر حمایت کنند. طبیعی است که سالن خصوصی به سبب سرمایه گذاری انجام شده از گروه پول بگیرد و کارگردان هم مجبور است که سراغ چهره ها برود تا بتواند هزینه های خویش را تأمین کند. خوش رزم: وقتی مدیران و مسؤلان ما دغدغه فرهنگ و هنر را ندارند، تئاتر گرفتار چنین وضعیتی می شود. هزاران فیلتر برای تولید و اجرای یک تئاتر وجود دارد. درآمد تئاتر نسبت به زحمت و هزینه ای که صرف می شود ارزشی دارد؟
تاراج: نمایش «خالی» اصلاً سفارشی نیست. من و مجید رحمتی قراردادی نبسته ایم و بازیگران هم که دستمزدهای ناچیزی می گیرند، حال برخی فکر می کنند که ما بودجه آنچنانی گرفته ایم. تبلیغات تئاتر هزینه های بالایی دارد و نمی توان به سادگی از عهده آنها برآمد. رحمتی: طبق گفته محمود سالاری معاون هنری وزیر ارشاد بودجه تئاتر در سال ۱۴۰۲ مبلغ ۴۰ میلیارد تومان بوده است؛ بودجه ای که معادل دستمزد یک بازیگر تیم فوتبال ایرانی برای یک فصل است. با این ۴۰ میلیارد تومان باید برای تمام تئاتر ایران و بخش های اداری و ساختاری و سخت افزاری تئاتر هزینه کرد که اصلاً در حد یک شوخی است. تاراج: متأسفانه مدیران و مسؤلان آینده نگری ندارند. تئاتر ایران گرفتار صدمه بسیار بزرگی است که اگر برای آن فکری نشود در آینده شرایط تئاتر خیلی وخیم تر خواهد شد. هم اکنون در تئاتر شهر و سالن های تئاتری احترام به گروه و مخاطب با ۲ اجرایی کردن سالن ها از بین رفته است. هم اکنون از اجرای تئاتر لذت نمی بریم چونکه بسیار فشرده باید کار نماییم، نمایش را اجرا نماییم و سالن را ترک نماییم. باید دولت از تئاتر حمایت کند. چرا بازیگر تئاتر نباید حمایت شود، این آفتی است که به جان تئاتر افتاده است خوش رزم: درست است که برای معاش همه دغدغه پول را داریم ولی باید انسان جایی روی کاری که می خواهد انجام دهد فکر کند و پای آن بایستد. من همزمان با پیشنهاد بازی در نمایش «خالی» پیشنهاد یک میلیارد تومانی برای ۳۰ اجرا در اثر دیگری داشتم که نپذیرفتم. من با مجید رحمتی صحبتی در رابطه با دستمزد نکردم. سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر با حضور پژمان جمشیدی و محسن کیایی فروش بالایی دارد. بازیگران سینمای ما که امروزه از اقبال بسیار بالایی برخوردار می باشند همگی از بازیگران خوب تئاتر هستند اما اگر هم اکنون به آنها پیشنهاد حضور در یک اثر نمایشی را بدهید دستمزد بسیار بالایی را تعیین می کنند. به نظرم این بازیگران باید به تئاتر کمک کنند. لبخند بدیعی: ما مدام در رابطه با این که چرا فلان بازیگر در تئاتر حضور پیدا نمی کند یا چرا در فلان سایت کامنت های منفی می گذارند، صحبت می نماییم. سالن های برای تأمین هزینه های خود راهکاری را پیدا کرده اند که با بالا بردن قیمت بلیت یا استفاده از چهره ها هزینه های خویش را تأمین کنند. ما در سالن های دولتی نمی توانیم بهای بلیت را تغییر دهیم. من هم اکنون کاری را تمرین و کارگردانی می کنم که هزینه های آنرا هم خودم تأمین می کنم. محاسبه کرده ام اگر همه بلیت های نمایش هم فروخته شود باز هم جوابگوی هزینه های کار نیست و این در حالیست که این نمایش را در سالن دولتی اجرا خواهم کرد. مبحث اصلی حمایت است که باید دولت انجام دهد نه این که توقع داشته باشیم بازیگر چهره به تئاتر بیاید و کمک نماید. ما در تئاتر همیشه منتظریم تا به ما کنند و عزت تئاتر پایین می آید. تئاتر به فرهنگ یک جامعه تأثیرگذار است پس باید دولت از تئاتر حمایت کند. چرا بازیگر تئاتر نباید حمایت شود، این آفتی است که به جان تئاتر افتاده است. حتی کمک هزینه ای که در سالن های دولتی به تئاترها می دهند در حد یک شوخی است.
* خانه تئاتر بعنوان صنف تئاتر همیشه تئاتر را ندار و محتاج نشان داده در صورتی که خانه سینما رفتارش به شکل دیگری است. مردم وقتی گفته های مدیران خانه تئاتر را می شنوند یا می خوانند به این تصور رسیده اند که تئاتری ها افراد تهیدست جامعه هستند. در صورتی که صنف باید شأنیت تئاتر را حفظ کند و به درستی با دولت رایزنی کند تا حمایت لازم از تئاتر و هنرمندان تئاتر وجود داشته باشد. ضیایی: اساسا این گونه است. * تئاتر بر سر چیزهای ناچیز باید گدایی کند. بودجه افزایش پیدا نمی کند و توجهی به تئاتر نمی گردد. برخی هم از این شرایط سوءاستفاده می کنند و برای حضور خود دستمزدهای آنچنانی طلب می کنند. خوش رزم: برخی گروه ها برای جذب مخاطب در تبلیغات خود به حضور فلان چهره در فلان شب اجرا استفاده می نمایند که این بی احترامی به تئاتر و مخاطب تئاتر است چونکه اگر تماشاگرانی هم آن شب به سالن نمایش مورد نظر بیایند به خاطر آن چهره آمده اند نه خود اجرا. البته برخی مواقع شرایط بگونه ای رقم می خورد که گروه ها چاره ای جز انجام دادن چنین کارها و رفتارهایی ندارند. هم اکنون در تئاتر شهر هم اگر طی ۱۲ اجرا کف فروش را رعایت نکنید باید اجرا را جمع کنید. تاراج: تئاتر شهر هم که تئاتر دولتی است درگیر مناسبات شده است. خوش رزم: تئاتر شهر باید از گروه ها حمایت کند تا اثر خویش را روی صحنه ببرند و نگران جمع شدن اجرا نباشند. من قصد اجرای اثری را در سالن سایه دارم و طبق محاسباتم فروش کامل نمایش پاسخگوی دستمزد ۲ بازیگر نمایش هم نیست. در صورتی که یک سال است درگیر تمرین این کار هستیم. بدیعی: برخی آثار سطحی هستند که جذب مخاطب می کنند. معتقدم هنرمند وظیفه دارد که سطح سلیقه مخاطب را افزایش دهد اما از آنجاییکه هیچ حمایت دولتی درستی وجود ندارد به سراغ آثار سطحی و موفق در جذب مخاطب می رود. کمک هزینه های اداره کل هنرهای نمایشی در حد شوخی است. اصل مشکل تئاتر اینست که دولت از آن حمایت نمی نماید. تئاتر خوب در تربیت نسل آینده بسیار تأثیرگذار است.
* آقای ضیایی، شما این وضعیت را چطور ارزیابی می کنید؟ تأثیرات منفی این روند از نظر شما چیست؟ ما احتیاج به شورای بررسی کیفیت کارهای تئاتری داریم. اگر شورای کیفی داشتیم نیاز نداشتیم در پایتخت ایران روزی ۱۰۰ تا تئاتر روی صحنه ببریم بلکه نیاز داشتیم روزانه ۲۰ تا ۳۰ تا اجرا داشته باشیم که سطح درک و شعور خانواده ها، جوانان، مخاطب خاص و مخاطب عام را ارتقا دهد ضیایی: پس از ۵ سال مجدداً روی صحنه تئاتر آمدم و خوشحالم که در نمایش «خالی» حضور دارم. درد قضیه اینست که هم اکنون بسیاری از مناسبات تئاتر را نمی فهمم. مثلا من درک نمی کنم که کف فروش چیست و اگر کار نفروشد پس از چند شب باید اجرا جمع شود. در سالنی دولتی یا متعلق به شهرداری که باید از تئاتر و هنرمندان تئاتر حمایت کنند، چرا باید چنین شرایطی برای اجراها پیش می آید. ۲۰ درصد فروش گیشه را که به خود اختصاص می دهند و اخطار هم می دهند چون کف فروش رعایت نکرده اید باید اجرا را متوقف کنید. مسأله ما در تئاتر شورای نظارت و ارزشیابی نیست، ما بازیگرها، کارگردان ها و نمایشنامه نویسان از بهترین ممیزهای تاریخ تئاتر شده ایم چونکه خودمان همه نکات را مدنظر قرار می دهیم، ما احتیاج به شورای بررسی کیفیت کارهای تئاتری داریم. اگر شورای کیفی داشتیم نیاز نداشتیم در پایتخت ایران روزی ۱۰۰ تا تئاتر روی صحنه ببریم بلکه نیاز داشتیم روزانه ۲۰ تا ۳۰ تا اجرا داشته باشیم که سطح درک و شعور خانواده ها، جوانان، مخاطب خاص و مخاطب عام را ارتقا دهد. متأسفانه اینروزها شاهد اجرای آثاری هستیم که حاضرم بروم دست و پای تئاتر لاله زاری را ببوسم ولی به تماشای آن آثار ننشینم. تئاترهای خوب هم اجرا می شوند اما تعداد مخاطبانی که به تماشای آنها می نشینند زیاد نیست چونکه سطح سلیقه جامعه تئاتری و تئاتربین مان به سمت کارهای سطحی رفته است. وقتی تماشاگر فوتبال ۲ تیم باشگاهی ایرانی هستیم سطح سلیقه مان در حد لیگ ایران است ولی وقتی تماشاگر فوتبال تیم های باشگاهی لیگ برتر انگلستان می شویم سطح سلیقه مان بالا می رود. هم اکنون سطح تئاتر ما متأسفانه به لیگ دست پنج فوتبال ایران شده است و دیگر از لیگ برتر خبری نیست. رحمتی: وقتی تئاتر را فست فوودی می نماییم مخاطب دیگر به دنبال تغذیه باکیفیت نیست. من با شورای نظارت زاویه دارم چونکه برخی آثاری را روی صحنه می بینیم که معلوم نیست به لحاظ کیفی چرا مجوز اجرا گرفته اند. نمی دانم چرا شورای نظارت برخی آثار را به خاطر پایین بودن سطح کیفی رد نمی نماید. تاراج: شورای نظارت اعتماد به نفس این که اثری را به خاطر پایین بودن سطح کیفی رد کند، ندارد. * از نظر شما راهکار برون رفت از این شرایط چیست؟ رحمتی: شورای نظارت نباید فقط به فکر نظارت باشد بلکه باید به لحاظ کیفی، ارزش یابی و علمی آثار صلاحیت اجرا رفتن دارند یا نه. هم اکنون شما با داشتن یک کارت بانکی می تواند در سالن های خصوصی کارگردان شوید و اصلاً کار ندارند که تحصیل کرده هستید یا سابقه تئاتری دارید یا نه. وقتی در تئاتر صنف نداریم شرایط این چنین می شود. در سینما به همین راحتی در سینما اجازه نمی دهند به سراغ کارگردانی فیلم سینمایی بلند بروید. ما نیازمند آکادمی های هنری هستیم. من اگر مدیر بودم یک آکادمی به نام دکتر علی رفیعی تأسیس می کردم تا نسل های مختلف تئاتری را تربیت کند. تاراج: هم اکنون پژمان جمشیدی با پشتکاری که داشت در بازیگری رشد کرد و قابل احترام است. اما هم اکنون نمایشی با حضور وی قانون تئاتر را زیرپا گذاشته است، بازتولید در سالن اصلی تئاتر شهر ممنوع می باشد ولی هم اکنون شاهد اجرای اثری بازتولید با حضور پژمان جمشیدی روی صحنه سالن اصلی تئاتر شهر هستیم. مناسبات تغییر یافته است. سال قبل هم اثری بازتولید در سالن اصلی روی صحنه رفت. در کارگاه نمایش گروههای تئاتر معنا داشت و به دنبال این که صرفا مخاطب داشته باشند کار تولید و اجرا نمی کردند. هم اکنون هیچکس پای تئاتر نمی ایستد. هم اکنون فقط از گروه پرسیده می شود که چقدر می فروشد. تئاتر فقط پول و فروش بلیت نیست.
منبع: هنر شهر
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب