یادداشت | شهاب اسفندیاری
برخی ترجیح می دهند که جامعه نشناس باشند
هنر شهر: اینکه یک برنامه ی مذهبی مانند «حسینیه معلی» سهم مخاطبش از جامعه ی ایران بزرگتر از سهم مخاطب یک مسابقه ی رقص سلبریتی ها از جامعه ی بریتانیا است، قاعدتاً برای هر جامعه شناس حقیقت جو و تحلیل گر منصفی باید محل تأمل باشد.
به گزارش هنر شهر به نقل از ایسنا شهاب اسفندیاری، رییس دانشگاه صدا و سیما در مورد گزارش اخیر آفکام (سازمان تنظیم کننده مقررات رسانه ای بریتانیا) که از کاهش تماشای سنتی تلویزیون در بریتانیا خبر می دهد در یادداشتی نوشت: رفته رفته از تعداد تماشاگرانی که در ساعات پربیننده «پای تلویزیون می نشینند تا ببینند چه نشان می دهد» کم می شود و تماشای انتخابی و شخصی بر سکوهای مختلف بیشتر می شود.
البته رسانه های بزرگ خدمت عمومی مانند بی بی سی هم با راه اندازی پلت فرم های جدید بر بستر اینترنت مانند iPlayer مخاطبان خود در فضای مجازی را افزایش داده اند. همانطور که در ایران هم تلوبیون سکویی محبوب برای تماشای انتخابی و شخصی برنامه های تلویزیون را فراهم آورده است.
نکته قابل توجه در گزارش آفکام آمار بینندگان با اهمیت ترین مناسک تلویزیونی و پربیننده ترین برنامه های تلویزیونی در بریتانیا است. در سال ۲۰۲۲ مسابقه فوتبال انگلستان - فرانسه در جام جهانی با ۱۶/۱ میلیون بیننده در رتبه ی اول و مراسم خاکسپاری جنازه ملکه با ۱۳/۲ میلیون در جایگاه دوم قرار دارد.
پر بیننده ترین برنامه ی تولیدی BBC در انگلستان یک مسابقه ی رقص سلبریتی ها است که ۱۹ سال سابقه ی پخش دارد. این برنامه در موفق ترین فصل خود ۱۱ میلیون بیننده داشته است. اگر جمعیت بالای ۱۲ سال آن کشور (حدود ۵۷ میلیون نفر) را در نظر بگیریم، این برنامه حدود ۲۰٪ بیننده داشته است.
مقایسه ی این آمار با آخرین نظرسنجی در مورد مخاطبان ویژه برنامه های محرم در تلویزیون ایران قابل توجه است. پر بیننده ترین برنامه ی دهه ی اول محرم در ایران حسینیه ی معلی بود. برمبنای نتایج نظرسنجی ۳۰/۶ ٪ از مردم (بالای ۱۲ سال) تماشاگر این برنامه بودند؛ یعنی حدود ۲۰ میلیون نفر.
اینکه یک برنامه ی مذهبی مانند «حسینیه معلی» سهم مخاطبش از جامعه ی ایران بزرگتر از سهم مخاطب یک مسابقه ی رقص سلبریتی ها از جامعه ی بریتانیا است، قاعدتاً برای هر جامعه شناس حقیقت جو و تحلیل گر منصفی باید محل تأمل باشد.
بی شک جایگاه نهاد دین و گستره و عمق نفوذ آن در این دو جامعه بسیار بسیار متفاوت می باشد. اینکه افرادی مثل نقل و نبات از «زوال مرجعیت دین»، «دین گریزی»، «افول باورهای مذهبی» و حتی «فروپاشی اجتماعی» در ایران سخن می گویند بیش از جنس «آرزو اندیشی» است.
اینکه برخی بدون توجه به این تفاوت های بنیادین در جایگاه و قدرت نهادهای اجتماعی و سازمان های مدنی و ساختارهای حقیقی قدرت، مطالبه ی دگرگونی ناگهانی ساختارهای حقوقی و تحقق یک جامعه ی سکولار و خونسرد به نهاد دین و ارزش ها و هنجارهای آنرا طرح می کنند، آرزو اندیشی است.
ظاهراً برخی ترجیح می دهند که «جامعه نشناس» باشند و به ترویج و نشر پیش فرض های ایدئولوژیک و گزاره های سیاسی خود اکتفا کنند. این رویکرد اگر فقط یک تفنن نظری بود اشکالی نداشت. فاجعه آنگاه رخ می دهد که برخی تصویر برساخته ی این روشنفکران و جامعه شناسان از جامعه را باور کنند.
آن جوانی که فکر و ذهنش از این تصورات آکنده شده که «دین درحال زوال است»، و «جامعه درحال فروپاشی است»، و «نظام به زودی سقوط می کند»، طبعأ با محاسبات غلط ممکنست خطر کند و وارد میدان مبارزه ای خیالی شود که پیروزی در آن خیلی نزدیک و در دسترس بنظر می رسد.
بر این اساس، آنها که چنین تصاویر جعلی از جامعه را برمی سازنند و ترویج می کنند در همه ی مصائب و هزینه هایی که بر نسل جوان تحمیل شده، شریک و مسئول اند. در مرور وقایع تلخ پائیز سال گذشته، این حقیقت را بی پرده باید اظهار داشت که برخی روشنفکران و جامعه شناسان خون بر دستان خود داشتند.
پ. ن. ۱: به قید «برخی» در پاراگراف «برخی ترجیح می دهند که «جامعه نشناس» باشند...» لطفاً دقت شود. بودند جامعه شناسان و فعالان اجتماعی و سیاسی که در بحبوحه ی همان حوادث تلخ کف خیابان ها، هشدار می دادند که این حکومت «پوشالی» نیست و «براندازی» آن نه ممکنست و نه مطلوب.
پ. ن.۲: برخی دوستان نکته سنج ممکنست بگویند اگر تلویزیون ایران هم رقص سلبریتی ها پخش کند چه بسا بیش از حسینیه معلی بیننده داشته باشد. به این بزرگواران عرض شود که آفتاب آمد دلیل آفتاب! اینکه چنان برنامه هایی از تلویزیون ایران پخش نمی گردد، خود دلیل است بر نفوذ و قدرت نهاد دین.
منبع: honareshahr.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب